Pojawienie się nowego malca może budzić wiele emocji w starszym dziecku. I to niekoniecznie tych pozytywnych. Często w starszaku zaczynają dominować trudne emocje: zazdrość, poczucie odrzucenia, złość, niezrozumienie. Jak pomóc dziecku zaakceptować nadchodzące zmiany?
Nie ma idealnego momentu na wyznanie dziecku informacji o poszerzeniu rodziny. To głównie zależy od wieku dziecka – im młodsze, tym później można o tym powiedzieć, starsze zaś od razu wyłapią różnice w zachowaniu rodziców, a brak znajomości źródła innej atmosfery może naruszyć poczucie bezpieczeństwa. Ważne jest jednak, aby ta nowina wypłynęła z ust rodzica, a nie przez przypadek, na przykład podczas wizyty uradowanej sąsiadki, która przyszła pogratulować ciąży.
Zanim podejmie się rozmowę z dzieckiem, należy samemu oswoić się z własnymi emocjami, przyjrzeć się lękom, oczekiwaniom, myślom, dziecko bowiem będzie chłonęło nasze nastawienie i ewentualne napięcie. Rozmowa powinna przebiegać w spokoju, z przestrzenią na wyrażanie emocji i zadawanie pytań. Warto zarysować dziecku następujące po sobie etapy, pokazać zdjęcie USG, przedstawić nadchodzące zmiany. Im coś jest bardziej nieznane, tym większy budzi lęk. W przypadku młodszego dziecka pomocna okaże się ilustrowana książka dla dzieci, wyjaśniająca zagadnienie ciąży i przedstawiająca rolę starszego brata lub siostry.
Nie da się w pełni przewidzieć reakcji dziecka na nowinę. Naturalne jest, że zmiany mogą być trudne do przyswojenia. Starszak bowiem przestanie być w centrum uwagi i będzie musiał zmierzyć się z nieznaną funkcją starszego brata lub siostry. W dziecku mogą pojawić się trudne emocje, pozwól na nie. Karanie za zazdrość jest fatalnym pomysłem, pogłębiającym w dziecku złość i poczucie odrzucenia. Nie projektuj własnych oczekiwań, zadanie pytania, czemu pociecha się nie cieszy, może okazać się formą wywoływania presji. Podstawą do oswojenia się z nową sytuacją jest danie przestrzeni dziecku na mieszankę emocji.
Warto zaangażować starszaka w wir przygotowań. Wspólnie wybierając z rodzicami wyprawkę dla maluszka oraz urządzając pokój, poczuje się ważnym członkiem rodziny. Możesz zachęcać dziecko do prowadzenia rozmowy z brzuchem ciążowym, bawić się z nim w dom i pokazać na lalce, jak należy zmieniać pieluchy. Ważne jest jednak, aby uszanować granicę starszaka, bowiem nie każde dziecko będzie chciało uczestniczyć w takich aktywnościach.
Przygotowania do narodzin dziecka nie mogą przysłonić całego świata. Starszak musi mieć poczucie, że jest równie ważny, co niemowlak, a miłość rodziców nie wygaśnie po narodzinach. Okazuj czułość, dostrzegaj jego potrzeby. Rozmawianie o nadchodzących zmianach jest ważnym elementem, jednak nie może odbywać się cały czas. Podejmuj tematy niezwiązane z ciążą i pojawieniem się nowego członka rodziny, postaraj się codziennie znaleźć czas tylko dla starszaka i wypełniać go przyjemnymi aktywnościami.
Nie wzniecaj w dziecku pierwiastka rywalizacji, nie porównuj. Starszak musi pamiętać, że w Twoich oczach pozostaje odrębnym człowiekiem, nie stawiaj go wyłącznie w kontekście starszego rodzeństwa. Złym pomysłem będzie wdrożenie innych, stresujących zmian do życia dziecka. Pojawienie się nowego członka rodziny jest na tyle wielką zmianą, że nie powinno się stawiać przed dzieckiem kolejnego wyzwania, jak na przykład zmiana szkoły czy remont pokoju. Nie ignoruj niepokojących symptomów, reaguj na agresję i staraj się dotrzeć do źródła wybuchu złości.
Zdj. główne: Richard Jaimes/unsplash.com
